تفاوت پردازنده های INTEL و AMD

تفاوت پردازنده های INTEL و AMD

معرفی، تاریخچه، معماری، عملکرد، مصرف انرژی، قیمت، فناوری‌ها و کاربردها

پردازنده‌ها به‌عنوان مغز سیستم‌های کامپیوتری، یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های تعیین‌کننده در عملکرد یک رایانه محسوب می‌شوند. در میان شرکت‌های تولیدکننده پردازنده، دو نام بیش از همه شناخته شده‌اند: Intel و AMD. رقابت میان این دو شرکت قدیمی نه تنها پیشرفت فناوری را سرعت بخشیده، بلکه انتخاب‌های متنوع‌تری را برای کاربران فراهم کرده است. در این متن قصد داریم به‌صورت جامع پردازنده‌های این دو برند را از همه نظر بررسی و مقایسه کنیم.

Intel

اینتل در سال ۱۹۶۸ توسط رابرت نویس و گوردون مور تأسیس شد و امروز یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نیمه‌هادی در جهان است. نخستین پردازنده ریزمعماری این شرکت، 4004، به‌عنوان اولین میکروپردازنده تجاری جهان شناخته می‌شود. اینتل طی سال‌ها با ارائه سری‌های مختلف Pentium، Core، Xeon و اخیراً خانواده‌های Core Ultra و سری‌های Alder Lake و Raptor Lake در بازار مصرف‌کنندگان و سازمان‌ها نقش کلیدی داشته است.

AMD

شرکت AMD در سال ۱۹۶۹ تأسیس شد و در ابتدا تولیدکننده قطعات الکترونیکی بود. AMD در دهه ۹۰ با عرضه پردازنده‌های سازگار با پلتفرم x86 توجه زیادی جلب کرد. با معرفی معماری Zen در سال ۲۰۱۷ و پردازنده‌های Ryzen، Threadripper و EPYC این شرکت توانست رقابت واقعی با اینتل را دوباره احیا کند و در بسیاری از زمینه‌ها حتی از رقیب خود نیز پیشی بگیرد.

معماری پردازنده‌ها

Intel

اینتل طی سال‌ها معماری‌های متفاوتی مانند Haswell، Skylake، Kaby Lake و ... را ارائه داده است. یکی از مهم‌ترین جهش‌های این شرکت، ترکیب هسته‌های Performance (P-Cores) و Efficient (E-Cores) در نسل‌های اخیر بود که شباهت‌هایی به معماری big.LITTLE دارد. این رویکرد مصرف انرژی را کاهش و بهره‌وری را افزایش می‌دهد.

AMD

AMD با معماری Zen انقلابی در بازار ایجاد کرد. از Zen 1 تا Zen 5، AMD پیوسته بر IPC، کارایی و مصرف انرژی تمرکز کرده و پردازنده‌هایی با کارایی بالا و هسته‌های متعدد تولید کرده است. طراحی Chiplet-based در پردازنده‌های Ryzen و EPYC باعث کاهش هزینه تولید و افزایش بهره‌وری شده است.

فناوری ساخت

اینتل سال‌ها روی ۱۴ نانومتر باقی مانده بود اما اکنون به ۱۰ نانومتر (Intel 7) و سپس ۷ نانومتر (Intel 4) مهاجرت کرده است.

AMD از فناوری‌های شرکت TSMC استفاده می‌کند و اکنون پردازنده‌هایش را روی ۵ و ۴ نانومتر تولید می‌کند.

در نتیجه AMD از نظر فناوری ساخت مدرن‌تر عمل کرده و این موضوع روی مصرف انرژی و راندمان تأثیر مثبت داشته است.

عملکرد

کارایی تک‌هسته‌ای

اینتل به دلیل فرکانس کاری بالاتر و معماری بهینه شده در هسته‌های قدرتمند خود، معمولاً در کارایی تک‌هسته‌ای کمی بهتر از AMD ظاهر می‌شود. این موضوع به‌خصوص در بازی‌ها و پردازش‌های سبک‌تر محسوس است.

کارایی چند‌هسته‌ای

AMD با تعداد هسته و رشته بیشتر در رده‌های مختلف، معمولاً در پردازش‌های چندرشته‌ای مانند رندرینگ، تدوین و مدل‌سازی سه‌بعدی برتری دارد. سری Ryzen 9 یا Threadripper مثال‌های خوبی هستند که در بسیاری از سناریوها از پردازنده‌های Intel Core i9 پیشی می‌گیرند.

بازی‌ها 

Intel معمولاً FPS بالاتری در بازی‌ها دارد، به‌خصوص در وضوح 1080p.

AMD نیز عملکرد بسیار نزدیک و گاهی مشابه دارد، به‌ویژه در نسخه‌های Zen 4 و Zen 5.

با کارت گرافیک‌های قدرتمند و بازی‌های امروزی، اختلاف کمتر از چند درصد است.

کسب‌وکار و سرور

AMD با سری EPYC توانسته بازار سرورها را دگرگون کند. تعداد هسته بسیار بالا، مصرف انرژی مناسب و هزینه کمتر نسبت به Xeon باعث شده بسیاری از دیتا‌سنترها به AMD مهاجرت کنند.

مصرف انرژی و تولید حرارت

Intel

پردازنده‌های اینتل در سال‌های اخیر به دلیل فرکانس‌های بسیار بالا و معماری پیچیده‌تر، معمولاً مصرف انرژی بیشتری دارند و گرمای بالاتری تولید می‌کنند. پردازنده‌هایی مانند Core i9-13900K در بار کامل ممکن است به مصرف بیش از ۲۵۰ وات برسند.

AMD

پردازنده‌های Ryzen با فناوری ساخت کوچک‌تر و طراحی کارآمدتر، مصرف انرژی بهینه‌تری دارند. در نتیجه حرارت کمتری تولید می‌کنند و کولرهای مناسب‌تری برای آن‌ها کافی است.

نتیجه: AMD برنده مصرف انرژی است، مگر در مدل‌های خیلی خاص.

قیمت و ارزش خرید

قیمت‌گذاری Intel

اینتل اغلب قیمت‌های بالاتری برای پردازنده‌های رده‌بالای خود تعیین می‌کند. در بخش میان‌رده نیز همیشه بهترین ارزش خرید را ارائه نمی‌داد، هرچند در سال‌های اخیر رقابتی‌تر شده است.

قیمت‌گذاری AMD

AMD در اکثر نسل‌های Ryzen سعی کرده نسبت قیمت به عملکرد (Price/Performance) عالی ارائه دهد. وجود هسته‌های بیشتر با قیمت کمتر یکی از دلایل محبوبیت این برند است.

نتیجه: معمولاً AMD ارزش خرید بهتری ارائه می‌دهد، مخصوصاً در رده میان‌قیمت.

سازگاری، پلتفرم و مادربوردها

سوکت‌ها

Intel معمولاً هر دو نسل یک‌بار سوکت را تغییر می‌دهد (مثلاً LGA1151، LGA1200، LGA1700).

AMD پلتفرم AM4 را سال‌ها حفظ کرد و اکنون AM5 را معرفی کرده است که احتمالاً چندین نسل دیگر باقی خواهد ماند.

این امر باعث می‌شود به‌روزرسانی سیستم‌های AMD مقرون‌به‌صرفه‌تر باشد.

پشتیبانی از RAM

Intel: پشتیبانی از DDR4 و DDR5 بسته به نسل.

AMD: نسل‌های جدید فقط DDR5 را پشتیبانی می‌کنند.

گرافیک مجتمع

Intel

پردازنده‌های Intel UHD و Intel Iris Xe گرافیک‌های مجتمع قابل‌قبولی برای کارهای روزمره، تماشای ویدئو و حتی برخی بازی‌های سبک ارائه می‌دهند.

AMD

سری AMD APUs مانند Ryzen 5600G و 8600G مجهز به گرافیک Radeon Vega یا RDNA2 هستند که به‌طور چشمگیری قوی‌تر از گرافیک‌های مجتمع اینتل هستند.

نتیجه: APUs های AMD معمولاً بهترین انتخاب برای سیستم‌های بدون کارت گرافیک هستند.

قابلیت Overclock

Intel فقط سری‌های K و KF را به‌طور رسمی برای اورکلاک ارائه می‌دهد.

AMD تقریباً تمام پردازنده‌ها را باز گذاشته تا کاربران بتوانند آن‌ها را اورکلاک کنند.

AMD در اورکلاک معمولاً انعطاف بیشتری دارد.

کاربردها

برای بازی (Gaming)

بهترین عملکرد خالص FPS: Intel

بهترین ارزش خرید و چندوظیفگی: AMD

برای تدوین، رندرینگ، برنامه‌نویسی، هوش مصنوعی

AMD با هسته‌های بیشتر معمولاً گزینه مناسب‌تری است.

برای ادارات و استفاده عمومی

هر دو عملکرد عالی دارند، AMD معمولاً اقتصادی‌تر است.

برای سیستم‌های بدون کارت گرافیک

APUهای AMD بی‌رقیب‌اند.

جمع‌بندی و نتیجه نهایی

رقابت بین Intel و AMD به نفع کاربران تمام شده و باعث شده انتخاب‌های باکیفیت‌تری در بازار وجود داشته باشد. اگر به‌دنبال بهترین عملکرد Gaming هستید، Intel هنوز کمی پیشتاز است. اگر عملکرد چند‌رشته‌ای، مصرف انرژی کمتر یا ارزش خرید بالاتر برایتان مهم است، AMD انتخاب مناسب‌تری خواهد بود. در نهایت انتخاب بین این دو کاملاً به نیاز، بودجه و نوع استفاده شما بستگی دارد.

اگر بخواهیم خلاصه کنیم:

بهترین در مصرف انرژی: AMD

بهترین در بازی‌ها: Intel (اختلاف کم)

بهترین برای تولید محتوا و رندر: AMD

بهترین برای ارتقا در آینده: AMD (به دلیل پلتفرم پایدارتر)

بهترین ارزش خرید: AMD

بهترین گرافیک مجتمع: AMD